İran’ın En Eski Şehri ve Zerdüştlerin Kalesi: Yezd
İran’ın orta kesiminde denizden yaklaşık 1300 mt yükseklikte büyük bölümü çöllerle çevrili çıplak bir ovanın üzerinde yer alan Yezd şehri, 73.500 km² yüz ölçümüyle İran’ın en büyük 5. şehridir. 2012 nüfus sayımına göre yaklaşık 1.100,000 kişi olduğu tahmin ediliyor. Yönetim merkezi olan ve eyalete adını veren Yezd şehri, İran’ın en eski ve tarihi şehirlerinden birisidir. Ayrıca Zerdüştlerin önemli bir merkezidir. Yezd, köklü bir tarihi geçmişe sahiptir. Tarih boyunca İpek Yolu üzerinde önemli bir ticaret merkezi olan bölgede M.Ö. 700’den beri yerleşim olduğu tespit edilmiştir. Adını kutsallık ve lütuf anlamına gelen Sasani Kralı Yezdgerd‘den almıştır. 600’lü yıllarda Müslümanlar tarafından ise ismi ‘Dar’ül İbade‘ olarak değiştirilmiştir. 642 yılında Müslümanların hâkimiyetine giren bölge, 13. yüzyıl başlarında Cengiz Han ve Timur ordularının yıkımları sonrası çöllerle çevrili olduğundan kısmen kurtulabilmiştir. Önemli ticaret yollarının üzerinde olmasının getirdiği zenginlikle kısa sürede tekrar mamur bir bölge haline gelmiştir.
Arap saldırıları sırasında camiye dönüştürülen ateş tapınağı, yıllar sonra aynı görkemiyle tekrar yapılmıştır. İslam devrimi ile birlikte bir çoğu Tahran ve Hindistan’a göç etmesine karşın, bu eski dine inananların nüfusu 26.000 kişi. Kent günümüzde Zerdüşt dininin son kalesi konumunda.
Daha Fazla Okuyun: İmam Meydanı (Nakş-ı Cihan), İsfahan
642 yılında Arapların eline geçtikten sonra Orta Asya ve Hindistan’a uzanan kervanyolu üzerinde önemli bir kent olmuştur. Bu yoldan tekstil ürünlerini ve halılarını en uzak ülkelerine kadar gönderebilmiştir. Diğer tüm İran şehirleri gibi, Safevi döneminden sonra gerilemeye başlayan kent ancak son Şah döneminde demiryolu yapılmasıyla tekrar canlanmaya başlamıştır.
Yezd’in özgün mimarisinin en önemli özelliklerinden biri evlerin çatılarında badgir denilen yükselen rüzgar bacalarıdır. 30 mt yüksekliğindeki bu bacalar tepelerinde açılan delikler sayesinde en ufak bir esintiyi bile yapının içine yönlendirecek şekilde tasarlamıştır. Kent bütünüyle sade ve geleneksel bir mimari tarza sahiptir. Labirent tipi dar sokakların oluşturduğu yerleşim bölgeleri, evlerin yüksek duvarlarının saklanmış olması nedeniyle terk edilmiş hissini veriyor. Yezd sıcak ve kuru bir iklime sahiptir. Yaz aylarında az yağış alır yer yer kuraklık olayları görülür. Yılda ortalama yağış miktarı, 50-100 mm değerindedir. Mevsimler arası ve gece-gündüz arasında ısı farklılaşması oldukça değişkendir, en yüksek sıcaklık 45 C°, en düşük sıcaklık -20 C° dir.
Daha Fazla Okuyun
Yezd’de Konaklama ve Yemek İçin Özel Yerler
Fatih Kibar
Bir hayaldi yollarda olmak, bir hayaldi gecenin karanlığında düşleri gerçeğe dönüştürmek. Hayli uzun zaman oldu yollarda olalı. Kimi zaman Anadolu’nun sıcak bir evinde bağdaş kurup hasbihal ederken, kimi zaman tarlada, bağda veyahut bahçede buldum kendimi. Sonu olmayan bir serüven bu. Sonu olmayan bir arayış ve öze varış. En önemlisi de nedir bilir misin sevgili okur? Sonu olmayan bir eğitimdir bu; dersi, insanlara sarılmak, yardım etmek, mutlu olduklarında tebessümlerinden bir tutam almak ve hikâyelere konu etmek olan… Anadolu’dan İran’a, İran’dan Bekaa’ya, El-Aksa’ya, Hindistan’ın metruk sokaklarına, Kafkaslardan kanatlanıp Mısır’a süzülmek gibi pek tabii Afrika’nın ücra yerlerine inmekte öyle güzeldir ki… Yeryüzünün mert insanlarını arıyorum, ararken karşılaştığım çocuklarla oynuyorum, anaları güldürmeye muktedir olmaya çalışıyorum. Yürüyorum işte yollardan hikâyeler toplamak için. Uzaklardan bir selam işitmek, demli bir çayın etrafına üşüşmek ve koca yürekli insanların arasında hiçliğimi hissetmek için. Gönlü güzel, yüreği temiz insanları arıyorum. Sarılmak istiyorum onlara, mutluluğu paylaşırken kendilerine, biriken sevinçlerimi de çantamdan çıkarıp mutsuzlarla paylaşmak istiyorum. Merhaba sevgili okur, ben Fatih Kibar. Yollardan hikâyeler toplar, topladığım hikâyeleri gecenin karanlığında loş bir ışıkta yazıya dökerim. Yüreğinde merhamet barındıran tüm dostlar var olsun, çoğalsın, yayılsın yeryüzünde… Merhamet yüce bir değerdir. Onurlu ve merhametli tüm dostlara selam olsun.
İyi günler,
Ben Ocak ayında Tahran’dan başlayarak karayolu ile Türkiye’ye dönmeyi planlıyorum fakat İran için en büyük sıkıntımız kalacak yer. Ucuz bir şekilde kalacak yerleri nasıl ayarlayabiliriz?
Merhaba Yusuf,
Ocak ayı Tahran ve İran’ın kuzeyi başta olmak üzere, ülkemiz doğusu karayolu yolculuğu için pek bir sıkıntılı geçecektir. Dönüş rotan belli mi? Bazargan üzeri Gürbulak Sınır Kapısı’dan Ağrı’ya veya Kapıköy Sınır Kapısı’ndan Van’a bir rota çizebilirsin kendine. İran için konaklama pek de düşündüğün kadar sıkıntı değil. Tahran için Hafez Otel, Se7en Otel, Tebriz için Mashhad Otel’de kalabilirsin. Bu oteller 10-15$ fiyat aralığına sahip. Ayrıca Couchsurfing mutlaka denemeni tavsiye ediyorum. Hem lokal insanlar arasında kalarak İran kültürünü yerinde deneyimleyebilir, hem de ücretsiz konaklayıp tasarruf edebilirsin.
Başka soruların olursa mutlaka yaz. Sana yardımcı olabilirim.
10-15 dolar pahalı sayılır. Avrupa’da bile 7-8 dolara uygun hosteller var. İran’da hostel mevcut mu?
Merhaba Yusuf Bey,
10-15 dolar bandında olanlar hostel (paylaşımlı oda) tipi konaklama yerleridir. Elbette İran’ın tüm turistik şehirlerinde hostel tarzı konaklama yerleri mevcut.